Dünyada gündem, Rus paralı asker grubu Wagner’in Kremlin’e meydan okumasıyla başlayan ve birçok kişinin “darbe girişimi” olarak nitelediği ayaklanma.
Ukrayna işgalinde kritik rol oynayan ve Bahmut gibi önemli noktalarda ön cephede savaşan Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin, uzun süredir Rus ordusunu yetersizlikle ve yolsuzlukla suçluyordu ancak dünden beri yaşanan gelişmeler krizin seyrini tümüyle değiştirdi.
Prigojin’in Rusya’daki hızlı yükselişi de gündem oldu. İş hayatına sandviç satarak mütevazı bir başlangıç yapan 62 yaşındaki Prigojin, daha sonra kurduğu catering şirketinin Kremlin’le yaptığı anlaşmalar sayesinde hızla zenginleşmişti ve uzun yıllardır “Putin’in aşçısı” olarak tanınıyordu.
KÜPE HIRSIZLIĞINDAN YILLARCA HAPİS YATTI
Kendisi gibi St. Petersburg’da doğup büyüyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bir zamanlar yakın olan Prigojin, genç yaşta babasını kaybetti ve spor akademisinde eğitim aldı.
1980’de St. Petersburg’da arkadaşlarıyla sokak ortasında bir kadını darbederek küpelerini çalan Prigojin, 10 yıl hapis yattıktan sonra 1990’da, Sovyetler Birliği dağılmadan kısa süre önce serbest kaldı. Dışarı çıkınca doğduğu şehirde sosisli sandviç satmaya başlayan Prigojin, bir röportajında sandviçleri kendi evinde yaptığını söyleyerek “Ayda 1000 dolara para kazanıyorduk” demişti.
İŞLERİ HIZLA BÜYÜTTÜ, ‘PUTİN’İN AŞÇISI’ OLDU
Kısa sürede bir süpermarket zincirine ortak olan Prigojin, çok geçmeden kendi restoranını ve yemek hizmeti şirketini açtı. Yemekleriyle ün kazanan restoran, o dönemin Belediye Başkanı Yardımcısı olan Vladimir Putin dahil birçok üst düzey ismi ağırlamaya başladı.
Sonrasında Prigojin’in yemek şirketi Concord, hükümetten tedarik sözleşmeleri kazanmaya başladı ve faaliyetlerini çok daha büyük bir ölçeğe taşıdı.
RUS ORDUSUNDAN TOPRAK TALEP ETMİŞ
Wagner’in kuruluşu ise uzun yıllardır tartışma konusu. Prigojin, uzun süre iddiaları reddettikten sonra geçen eylül ayında Wagner’in kurucusu olduğunu kabul etmişti. Rus kaynaklara göre Wagner liderinin bir dönem gönüllü paralı savaşçıların eğitimi için Savunma Bakanlığı’ndan toprak talep etmesi Kremlin içinde büyük tartışma yaratmış, Prigojin ise Putin’i kastederek “Emir büyük yerden geldi” demişti.
Prigojin, geçen ay Ukrayna’da hayatını kaybeden ABD ve Türkiye vatandaşı iki kişinin cansız bedenlerini ülkelerine gönderdiğini açıklamış ve fotoğraf paylaşmıştı.
PUTİN’DEN DESTEK ALDI
Putin’in desteğiyle Wagner’i dünyanın en büyük paralı asker gücüne dönüştüren Prigojin, çeşitli savaşlardaki insan hakları ihlalleriyle de tepki çeken bir isim.
Hızla büyüyen ve birçok paralı askeri bünyesine katan Wagner, Rusya’nın Ukrayna’ya bağlı Kırım’ı ilhak ettiği 2014’te kuruldu. Wagner Grubu Libya, Suriye, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Mali gibi ülkelerde de savaşarak dünya çapında ismini duyurdu.
Wagner son dönemde Ukrayna’nın doğusundaki Donbas bölgesinde ve Bahmut gibi kritik bölgelerde cephenin ön saflarında yer aldı. Rus ordusunu kendilerine mühimmat vermemekle suçlayan Prigojin, açıklamalarını giderek sertleştirmiş ve Ukrayna’da öldürülen savaşçıların görüntüsünü yayımlayıp Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu’ya bağırarak tepki göstermişti.
Prigojin, 2006’da eski ABD Başkanı George W. Bush ve Putin’e servis yaparken.
DARBE GİRİŞİMİ İDDİALARI UZUN SÜREDİR GÜNDEMDE
Prigojin, birkaç gün önce de Putin’in Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov tarafından kandırıldığını öne sürmüştü.
Birçok uzmana göre darbe girişimi Rusya için büyük bir sürpriz olmadı. Son ayaklanma, Rusya’da uzun süredir gündemde olan darbe girişimi söylentilerini izledi. Prigojin’in adı Ukrayna savaşı sürerken Rusya’da Putin’e olası darbe girişimi haberlerinde hep en üst sıralarda yer almıştı.
